Οπως φαίνεται από την τελευταία έκθεση της Cushman & Wakefield οι χρήστες γραφειακών χώρων στην Ευρώπη στρέφονται και πάλι προς τις κεντρικές επιχειρηματικές περιοχές (Central Business Districts – CBDs), με αυξανόμενη έμφαση στη διασυνδεσιμότητα, την εγγύτητα σε συγκοινωνιακούς κόμβους και τη διαθεσιμότητα παροχών.
Στο πλαίσιο της εντεινόμενης προσπάθειας των οργανισμών να προσελκύσουν ταλέντο και να ενθαρρύνουν την επιστροφή των εργαζομένων στο γραφείο, σχεδόν το 75% της δραστηριότητας μισθώσεων γραφείων κατά τους τελευταίους 12 μήνες πραγματοποιήθηκε σε πυρήνες CBD — ποσοστό σημαντικά αυξημένο σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Η τάση αυτή είναι εμφανής σε πόλεις όπως η Φρανκφούρτη, το Μιλάνο, το Άμστερνταμ, η Μαδρίτη και το Λονδίνο, όπου η ζήτηση για γραφεία υψηλής ποιότητας και σε στρατηγικές τοποθεσίες συνεχίζει να ενισχύεται.
Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τις κεντρικές περιοχές φέρνει μαζί της σημαντικές μεταβολές στην αγορά:
- Οι μισθώσεις σε core περιουσιακά στοιχεία σε κεντρικά σημεία των πόλεων έχουν αυξηθεί κατά 10% σε ετήσια βάση.
- Η δραστηριότητα εκτός των κέντρων υποχώρησε κατά 4%.
- Τα ποσοστά αδιαθεσίας (vacancy rates) στους πυρήνες έχουν μειωθεί στο μέσο όρο του 7,1%, ενώ εκτός των πυρήνων αυξάνονται.
- Τα ενοίκια για ακίνητα prime στους πυρήνες καταγράφουν ισχυρότερη ανάπτυξη.
- Οι επενδυτές επικεντρώνονται και πάλι σε ακίνητα στους πυρήνες, με τις αξίες να αυξάνονται και τις αποδόσεις (yields) να συρρικνώνονται.
- Η αγορά αναδεικνύει πλέον την τοποθεσία ως καθοριστικότερο παράγοντα ακόμη και από την ποιότητα, καθώς οι χρήστες γραφείων επιδιώκουν χώρους που υποστηρίζουν την ευελιξία, τη συνεργασία και τα υβριδικά μοντέλα εργασίας
Η επιστροφή στα κέντρα αντικατοπτρίζει μια βαθιά αναθεώρηση των προτεραιοτήτων στον εργασιακό χώρο, στην μετά-COVID εποχή. Οπως αναφέρεται στη μελέτη οι επιχειρήσεις καλούνται να επανασχεδιάσουν το περιβάλλον εργασίας τους, με στόχο την προσέλκυση και διατήρηση ταλέντου, μέσα από προσβάσιμους και πλούσιους σε παροχές χώρους που προάγουν τη δημιουργικότητα και τη συνεργασία.
Με δεδομένες τις ελλείψεις στην προσφορά και τη συνεχή μείωση της διαθεσιμότητας, τόσο οι ενοικιαστές όσο και οι επενδυτές πρέπει να κινηθούν προληπτικά για να εξασφαλίσουν τους κατάλληλους χώρους, στην κατάλληλη τιμή.
Η πίεση στους μη κεντρικούς τομείς θα ενταθεί, ενισχύοντας τη ζήτηση για καλύτερες συγκοινωνιακές συνδέσεις και αναβάθμιση υποδομών. Ωστόσο, η ανθεκτικότητα των κεντρικών επιχειρηματικών περιοχών επιβεβαιώνει τη διαχρονική σημασία τους στη διαμόρφωση του μέλλοντος της εργασίας και των επενδύσεων στην Ευρώπη.
