Παρότι οι οικονομικές προβλέψεις δείχνουν μια οριακή ανάκαμψη των δαπανών, η κατανάλωση παραμένει ευάλωτη, με τους Ευρωπαίους καταναλωτές να δείχνουν μεγαλύτερη επιφύλαξη και τους λιανοπωλητές να αντιμετωπίζουν περιορισμένη ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εταιρείες με διαφοροποιημένες και γεωγραφικά ευέλικτες αλυσίδες εφοδιασμού, όπως η Inditex, φαίνεται να έχουν ένα στρατηγικό πλεονέκτημα.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Collires τον Ιούλιο του 2025, ο δείκτης εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων καταναλωτών έπεσε στις -14,5 μονάδες, σημειώνοντας πτώση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Ιούλιο του 2024. Η μείωση αυτή αντανακλά την ένταση της αβεβαιότητας που επικρατεί στην αγορά, κυρίως λόγω των δασμών που επιβάλλονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Παρότι έχουν επιτευχθεί προκαταρκτικές εμπορικές συμφωνίες τόσο με το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και με την Ε.Ε., οι φόβοι για τις επιπτώσεις αυτών των δασμών στη ζήτηση και την απασχόληση παραμένουν.
Η αναμενόμενη μείωση στη ζήτηση ευρωπαϊκών προϊόντων ενδέχεται να επηρεάσει δυσμενώς την απασχόληση και να περιορίσει την ανάπτυξη των εισοδημάτων, οδηγώντας σε αύξηση των αποταμιεύσεων και μείωση της καταναλωτικής δαπάνης. Αν και η μετατόπιση κινεζικών εξαγωγών προς την Ευρώπη θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές, οι ευρωπαϊκοί λιανοπωλητές αντιμετωπίζουν σημαντικές πιέσεις κόστους λόγω των αμερικανικών δασμών.
Η κατάσταση θα μπορούσε εν μέρει να εξομαλυνθεί μέσω χαμηλότερων επιτοκίων, τα οποία ενδεχομένως να τονώσουν την κατανάλωση. Ωστόσο, οι πολιτικές επιτοκίων διαφέρουν μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και ηπειρωτικής Ευρώπης, με το Ηνωμένο Βασίλειο να ακολουθεί με καθυστέρηση. Οι προβλέψεις της Oxford Economics για την πραγματική αύξηση των καταναλωτικών δαπανών το 2025 έχουν αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα κάτω στο +1,6%, έναντι προηγούμενης εκτίμησης για +1,8%. Παρόλα αυτά, πρόκειται για μικρή βελτίωση συγκριτικά με την αύξηση +1,5% που καταγράφηκε το 2024.
Ο δείκτης εμπιστοσύνης των λιανοπωλητών στην Ε.Ε. κατέγραψε ελαφρά βελτίωση, φτάνοντας στις -5,6 μονάδες τον Ιούλιο του 2025, σε σχέση με τις -7,1 μονάδες του Απριλίου. Ωστόσο, παραμένει σε χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι στα τέλη του 2024 (-3,0), γεγονός που υποδεικνύει συγκρατημένη αισιοδοξία.
Σύμφωνα με έρευνα της BCG τον Απρίλιο του 2025, μόνο το 30% των Ευρωπαίων καταναλωτών εξέφρασε ανησυχία για το θέμα των δασμών εκείνη την περίοδο. Ωστόσο, το 54% δήλωσε απαισιόδοξο για την πορεία της οικονομίας, ποσοστό αυξημένο κατά 7 μονάδες από το προηγούμενο έτος. Παράλληλα, οι δαπάνες για είδη πολυτελείας παρουσίασαν κάμψη, ιδιαίτερα από νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα κάτω των €100.000. Παρόλα αυτά, όσοι είχαν αγοράσει πολυτελή αγαθά την προηγούμενη χρονιά φάνηκαν πρόθυμοι να συνεχίσουν τις σχετικές δαπάνες και στο μέλλον. Ταυτόχρονα, μια άλλη έρευνα (McKinsey/BoF, Ιανουάριος 2025) υπογράμμισε την αυξανόμενη τάση των καταναλωτών υψηλού εισοδήματος να στρέφονται σε ταξιδιωτικές και εμπειρικές δαπάνες αντί για υλικά πολυτελή αγαθά.
Το πλήγμα δεν περιορίζεται στα είδη πολυτελείας. Η BCG κατέγραψε πτώση κατά 20 μονάδες στις προσδοκίες δαπανών για ρούχα στο προσεχές εξάμηνο. Η Oxford Economics προβλέπει αύξηση μόλις +1,4% στις δαπάνες για ένδυση και υπόδηση στην Ευρώπη για το 2025, με αξιοσημείωτες διαφορές μεταξύ των μεγάλων αγορών: +1,4% στο Ηνωμένο Βασίλειο, σταθερότητα στη Γαλλία και μείωση -0,4% στη Γερμανία.
Στις επιδόσεις των επιχειρήσεων, η H&M σημείωσε μικρή άνοδο πωλήσεων στο πρώτο εξάμηνο του 2025, αλλά τα έσοδα σε κυλιόμενη 12μηνη βάση μειώνονται από το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Η Inditex παρουσίασε περιορισμένη ανάπτυξη μόλις +1,5% στο τελευταίο τρίμηνο έως τον Απρίλιο 2025, ενώ η Primark είχε αύξηση μόλις +1% και μάλιστα οι πωλήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία μειώθηκαν κατά -4%.
Αν και οι δασμοί των Η.Π.Α. επηρεάζουν σημαντικά την ευρωπαϊκή λιανική, κάποιες εταιρείες επιμένουν στα πλάνα τους για επέκταση. Η Primark, η οποία αντλεί το 5% των εσόδων της από τις Η.Π.Α., σκοπεύει να διπλασιάσει τον αριθμό των καταστημάτων της εκεί έως το 2026. Ο διευθύνων σύμβουλος εκφράζει αισιοδοξία ότι η αυστηροποίηση του κανόνα de minimis θα ωθήσει τους καταναλωτές πίσω στα φυσικά καταστήματα. Παρόμοια στάση έχει και η Inditex, παρότι παρατηρήθηκε αύξηση 28% στις τιμές βασικών προϊόντων της Zara στις Η.Π.Α. τον Ιούνιο 2025 σε σύγκριση με πέρυσι. Η H&M δεν έχει αποκλείσει αυξήσεις τιμών, προσαρμοζόμενη στις εξελίξεις.
