Το Φράγμα που επιβράδυνε την περιστροφή του πλανήτη
Το Φράγμα που επιβράδυνε την περιστροφή του πλανήτη

Το Φράγμα που επιβράδυνε την περιστροφή του πλανήτη

Share Copy Link
RE+D magazine
23.10.2025

Το Φράγμα των Τριών Φαραγγιών στην Κίνα, το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό φράγμα στον κόσμο, έχει καταφέρει να επιβραδύνει ελαφρώς την περιστροφή του πλανήτη, με τους επιστήμονες να υπολογίζουν ότι η περιστροφή της Γης καθυστερεί κατά περίπου 0,06 μικροδευτερόλεπτα την ημέρα, λόγω της τεράστιας μάζας νερού που συγκρατείται.

Το Φράγμα είναι το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό project του κόσμου, στον ποταμό Yangtze, στην επαρχεία Hubei, φιλοξενεί μια δεξαμενή 39 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού. Η ανύψωση αυτής της μάζας σε μεγαλύτερο υψόμετρο έχει επιφέρει μια μικρή, αλλά μετρήσιμη, ανακατανομή μάζας στον πλανήτη. Το φαινόμενο είναι ανάλογο με έναν πατινέρ που ανοίγει τα χέρια του: καθώς το βάρος του απομακρύνεται από τον άξονα περιστροφής, ο ρυθμός περιστροφής μειώνεται.

Η εξήγηση κρύβεται στη φυσική της ροπής αδράνειας. Όταν η μάζα κατανέμεται πιο μακριά από τον άξονα, η ροπή αδράνειας αυξάνεται και, για να διατηρηθεί η συνολική γωνιακή ορμή, η περιστροφή της Γης επιβραδύνεται. Αν και η επιβράδυνση αυτή είναι ασήμαντη για την καθημερινότητά μας – μόλις 0,06 μικροδευτερόλεπτα – οι επιστήμονες μπορούν να την εντοπίσουν με εξαιρετικά ευαίσθητα όργανα μέτρησης.

Η μεταβολή αυτή είχε κι άλλο ένα, εξίσου ενδιαφέρον, αποτέλεσμα: η μετατόπιση του νερού προκάλεσε και μια μικρή αλλαγή στη θέση του άξονα περιστροφής της Γης, περίπου δύο εκατοστά. Παρόλο που πρόκειται για απειροελάχιστο μέγεθος, αποδεικνύει πόσο ισχυρή μπορεί να είναι η επίδραση ανθρώπινων έργων σε πλανητική κλίμακα.

Το γεγονός ότι ένα ανθρώπινο έργο μπορεί να μεταβάλει έστω και στο ελάχιστο την περιστροφή της Γης αποτελεί ένα εντυπωσιακό παράδειγμα του πώς η τεχνολογία και οι ανθρώπινες παρεμβάσεις δεν είναι πια μόνο τοπικής ή περιβαλλοντικής κλίμακας – αλλά πλανητικής. Όμως και σε αυτή την περίπτωση το φράγμα ωχριά μπροστά στη δύναμη της φύσης. Ο καταστροφικός σεισμός της Σουμάτρας το 2004, για παράδειγμα, συντόμευσε τη διάρκεια της ημέρας κατά 2,68 μικροδευτερόλεπτα – σχεδόν 45 φορές περισσότερο από την επίδραση του φράγματος.