Στόχος του νομοσχεδίου είναι η ενίσχυση του επιπέδου ασφάλειας στους ελληνικούς σιδηροδρόμους, η αναβάθμιση των μηχανισμών ελέγχου της ποιότητας λειτουργίας τους, η αποτελεσματική και καθολική εποπτεία του σιδηροδρομικού δικτύου, η ουσιαστική αξιολόγηση του προσωπικού που εκτελεί κρίσιμα καθήκοντα ασφαλείας και η επιχειρησιακή ευελιξία του νέου εθνικού φορέα με την επωνυμία «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία» (Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε.), με στόχο την αποδοτικότερη υλοποίηση έργων ασφάλειας και τη δυνατότητα άμεσων προσλήψεων όπου απαιτείται.
Μεταξύ των βασικών παρεμβάσεων περιλαμβάνεται η δημιουργία νέων δομών ασφαλείας, όπως το Ενιαίο Κέντρο Εποπτείας των ελληνικών σιδηροδρόμων, το οποίο θα λειτουργεί ως κεντρικός κόμβος παρακολούθησης και ελέγχου του συστήματος. Παράλληλα, προβλέπεται η λειτουργία της ενιαίας ψηφιακής πλατφόρμας Railway.gov.gr, η οποία θα φιλοξενεί το Ψηφιακό Μητρώο Σιδηροδρομικών Δεδομένων, θα ενσωματώνει σύστημα γεωεντοπισμού των αμαξοστοιχιών και θα περιλαμβάνει εφαρμογές καταγραφής εντολών και παραβάσεων. Η ψηφιοποίηση αυτή στοχεύει στη συνεχή εποπτεία του δικτύου και στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων για τη λειτουργία του.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενίσχυση της εκπαίδευσης και της αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού. Εισάγονται υποχρεωτικές δοκιμασίες πριν και μετά την πρόσληψη προσωπικού για την πιστοποίηση της ικανότητάς του να αναλάβει κρίσιμα καθήκοντα ασφαλείας. Προβλέπεται επίσης συνεργασία με τις Ένοπλες Δυνάμεις για την αξιολόγηση της καταλληλότητας του προσωπικού ασφαλείας, ενώ θεσπίζεται η θέση του Προϊσταμένου Αμαξοστοιχίας και ιδρύεται Ειδική Μονάδα Επιθεωρητών Σιδηροδρόμου. Παράλληλα, αυστηροποιείται το πλαίσιο κυρώσεων για παραβάσεις του Γενικού Κανονισμού Κίνησης και ενισχύεται η δυνατότητα πρόσβασης στις εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις από προσωπικό τόσο των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων όσο και του Διαχειριστή Υποδομής. Επιπλέον, διευρύνεται το σύστημα πιστοποίησης των υπευθύνων για τη συντήρηση του τροχαίου υλικού.
Σε ιστορικό επίπεδο, επισημαίνεται η αρνητική επίδραση της απορρύθμισης του 2010, όταν λόγω της οικονομικής κρίσης ο ΟΣΕ προχώρησε σε απολύσεις και μετατάξεις, με αποτέλεσμα να χαθεί σημαντικό τμήμα του έμπειρου τεχνικού προσωπικού. Οι συνέπειες εκείνης της πολιτικής, η οποία τότε παρουσιάστηκε ως "εξορθολογισμός", αποδείχθηκαν μακροπρόθεσμα καταστροφικές για την ασφαλή και ομαλή λειτουργία του σιδηροδρόμου.
Η στελέχωση του νέου φορέα θα γίνεται με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου, με αποδοχές εκτός του πλαισίου του κρατικού μισθολογίου. Οι προσλήψεις θα διενεργούνται μέσω δημόσιων προσκλήσεων, με γραπτές και πρακτικές εξετάσεις, μοριοδότηση και αυστηρά κριτήρια επιλογής. Το Υπουργείο Υποδομών θα διατηρεί εποπτικό ρόλο, ενώ παρέχεται και η δυνατότητα προσλήψεων εξειδικευμένου προσωπικού από το εξωτερικό.
Σημαντική είναι επίσης η ενίσχυση των εποπτικών αρχών, όπως η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων και ο Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ), οι οποίοι αποκτούν αυξημένους πόρους, εργαλεία και επιχειρησιακή αυτονομία για να επιτελούν αποτελεσματικά την αποστολή τους στον τομέα της ασφάλειας και της συμμόρφωσης. Επιπλέον, για πρώτη φορά θεσμοθετείται η εκπόνηση Ενιαίου Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης για την αντιμετώπιση σιδηροδρομικών δυστυχημάτων. Το σχέδιο, το οποίο θα καταρτιστεί από ευρεία διυπουργική επιτροπή, θα περιλαμβάνει σαφείς διαδικασίες αντίδρασης, συντονισμού και υποστήριξης όλων των εμπλεκομένων σε περιόδους κρίσης.
Σε θεσμικό επίπεδο, διευκρινίζεται ότι το πλαίσιο προστασίας επιβατών σε περιπτώσεις ατυχημάτων καλύπτει και άτομα που εργάζονται για τρίτες εταιρείες εντός των αμαξοστοιχιών, όπως το προσωπικό κυλικείου. Παράλληλα, προβλέπεται η τακτοποίηση των οικονομικών εκκρεμοτήτων που αφορούν επιδοτούμενα δρομολόγια προς την Hellenic Train, διασφαλίζοντας τη συνέχιση της παροχής δημόσιας υπηρεσίας μεταφοράς για τα έτη 2024 και 2025.
Η δημόσια διαβούλευση θα παραμείνει ανοιχτή έως την Πέμπτη 26 Ιουνίου 2025.
