Το φαινόμενο, που διήρκεσε ώρες και παρέλυσε κρίσιμες υποδομές, ανέδειξε με δραματικό τρόπο την ευαλωτότητα των σύγχρονων ενεργειακών δικτύων, ειδικά σε εποχές που η παραγωγή εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από ΑΠΕ.
Η αιτία του μπλακ άουτ φαίνεται να σχετίζεται με την ταυτόχρονη αποσύνδεση μονάδων παραγωγής ενέργειας - κυρίως φωτοβολταϊκών πάρκων - στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ισπανίας. Η ξαφνική απώλεια ισχύος προκάλεσε αποσύνδεση της Ιβηρικής από το υπόλοιπο ευρωπαϊκό δίκτυο, οδηγώντας σε κατάρρευση του τοπικού συστήματος. Οι αρμόδιες αρχές απορρίπτουν προς το παρόν το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης, ωστόσο η συζήτηση για την ανθεκτικότητα των ενεργειακών δικτύων έχει φουντώσει.
Μπορεί να συμβεί κάτι παρόμοιο στην Ελλάδα;
Οπως αναφέρουν πηγές της εταιρείας Μεϊδάνης η Ελλάδα αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις με την Ιβηρική χερσόνησο: υψηλή διείσδυση ανανεώσιμων πηγών, γεωγραφική απομόνωση σε πολλά νησιά και ένα δίκτυο που πιέζεται κατά τους θερινούς μήνες. Τα παραδείγματα από παλαιότερες πυρκαγιές ή ακραία καιρικά φαινόμενα, όπου υπήρξαν εκτεταμένες διακοπές, αποδεικνύουν ότι η προετοιμασία δεν είναι υπερβολή, αλλά αναγκαία.
Το παράδειγμα της Ιβηρικής δεν πρέπει να ιδωθεί ως ένα μεμονωμένο γεγονός. Είναι μία υπενθύμιση ότι η πρόληψη και η σωστή προετοιμασία αποτελούν το κλειδί για την αντιμετώπιση κάθε κρίσης. Ειδικοί του κλάδου ηλεκτρολογικού υλικού, επισημαίνουν τη σημασία της προετοιμασίας με αξιόπιστο εξοπλισμό και την ανάγκη διαρκούς ενημέρωσης των πολιτών για τα διαθέσιμα μέσα πρόληψης και αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών.
Πρώτο και βασικό βήμα είναι η απόκτηση φορητής γεννήτριας. Σε περίπτωση μεγάλης διακοπής, η δυνατότητα να τροφοδοτηθούν βασικές ηλεκτρικές συσκευές όπως το ψυγείο, οι φορτιστές κινητών ή τα συστήματα φωτισμού μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Παράλληλα, η εγκατάσταση συστημάτων συνεχούς παροχής ρεύματος (UPS) κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική. Ένα καλό UPS μπορεί να προστατεύσει πολύτιμες ηλεκτρονικές συσκευές, όπως routers, υπολογιστές ή ιατρικές συσκευές, διατηρώντας τη λειτουργία τους για το κρίσιμο διάστημα μέχρι την επαναφορά του ρεύματος ή την ενεργοποίηση άλλης εναλλακτικής παροχής.
Εξίσου καθοριστική είναι η ύπαρξη φωτιστικών ασφαλείας με τεχνολογία LED και ενσωματωμένες επαναφορτιζόμενες μπαταρίες. Τα φωτιστικά αυτά ενεργοποιούνται αυτόματα μόλις πέσει το ρεύμα, παρέχοντας άμεση και ασφαλή πρόσβαση σε βασικούς χώρους του σπιτιού. Σε σύγκριση με τους παραδοσιακούς φακούς, προσφέρουν μεγαλύτερη διάρκεια και ισχυρότερο φωτισμό, ενώ η ευκολία τοποθέτησής τους σε κρίσιμα σημεία του σπιτιού (όπως σκάλες, διάδρομοι ή κουζίνες) αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα.
Σύμφωνα με τους ειδικούς ένα συχνά παραγνωρισμένο μέτρο είναι η εγκατάσταση προστατευτικών υπέρτασης. Κατά την αποκατάσταση του ρεύματος, οι απότομες αυξήσεις τάσης μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες σε συσκευές όπως τηλεοράσεις, ψυγεία ή κλιματιστικά. Τα προστατευτικά υπέρτασης, που διατίθενται ευρέως από καταστήματα ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, λειτουργούν ως "ασπίδα", απορροφώντας την επιπλέον ενέργεια και προστατεύοντας τις επενδύσεις κάθε νοικοκυριού.
Τέλος, η αξιοποίηση έξυπνων συστημάτων και πινάκων διαχείρισης ρεύματος προσφέρει πολλαπλά οφέλη. Μέσω τεχνολογιών απομακρυσμένου ελέγχου, οι καταναλωτές μπορούν να διαχειριστούν τη ροή ενέργειας ακόμη και όταν απουσιάζουν από το σπίτι τους, να απενεργοποιήσουν ενεργοβόρες συσκευές ή να δώσουν προτεραιότητα σε κρίσιμες λειτουργίες σε περίπτωση περιορισμένης παροχής. Η ενσωμάτωση τέτοιων συστημάτων μπορεί να γίνει εύκολα και σταδιακά, με την υποστήριξη ειδικών σε λύσεις ενεργειακής αυτονομίας.
