Οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας προειδοποίησαν ότι η υιοθέτηση νέων υλικών, πράσινων τεχνολογιών και περιβαλλοντικών απαιτήσεων, χωρίς αντίστοιχη προσαρμογή των νομικών συμβάσεων, μπορεί να οδηγήσει σε νομικές συγκρούσεις, καθυστερήσεις έργων και αβεβαιότητα γύρω από την ευθύνη.
Η στροφή προς καινοτόμα υλικά – όπως προϊόντα με χαμηλό ανθρακικό αποτύπωμα, υβριδικά μονωτικά ή σύνθετα ανακυκλωμένα υλικά – ενισχύει τη βιωσιμότητα των έργων. Όμως, στο αμερικανικό πλαίσιο, όπου η νομική ευθύνη είναι κατακερματισμένη και η ασφαλιστική κάλυψη βασίζεται σε συμβατικά τεκμήρια, η χρήση νέων υλικών χωρίς μακροχρόνια τεχνική τεκμηρίωση εγείρει κρίσιμα ερωτήματα:
Τι γίνεται αν το νέο υλικό αποτύχει ή δεν αποδίδει όπως προβλέπεται; Ποιος θεωρείται υπεύθυνος: ο εργολάβος, ο προμηθευτής ή ο ιδιοκτήτης του έργου; Υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη σε περίπτωση βλάβης που σχετίζεται με πειραματικό προϊόν;
Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο συμφώνησαν ότι τα πρότυπα των συμβάσεων δεν συμβαδίζουν με την καινοτομία, και πως η αποσαφήνιση των νομικών υποχρεώσεων είναι απαραίτητη πριν την έναρξη κάθε έργου που ενσωματώνει τέτοιες λύσεις.
Περιβαλλοντικές ρήτρες και νομικά κενά
Ένα επιπλέον πεδίο ανησυχίας είναι η αυξανόμενη προσθήκη περιβαλλοντικών στόχων στις κατασκευαστικές απαιτήσεις – όπως συμμόρφωση με συγκεκριμένες ενεργειακές πιστοποιήσεις, ελαχιστοποίηση αποβλήτων ή ανθεκτικότητα σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες, εάν αυτοί οι στόχοι δεν ενσωματώνονται ρητά στα συμβόλαια, δημιουργείται ένα γκρίζο πεδίο ευθύνης. Αν, για παράδειγμα, ένα έργο υποσχεθεί συμβατότητα με τις αρχές του LEED, χωρίς να περιλαμβάνει σαφείς δείκτες ή κυρώσεις, ποιος λογοδοτεί στην περίπτωση που ο στόχος δεν επιτευχθεί;
Παράλληλα, το ζήτημα της ανθεκτικότητας των κτιρίων στην κλιματική αλλαγή —πλημμύρες, καύσωνες ή φυσικές καταστροφές— εξελίσσεται σε πεδίο που ενδέχεται να ενσωματωθεί στις νομικές υποχρεώσεις των εργολάβων και μελετητών στο μέλλον.
Ως αποτέλεσμα, λύσεις όπως πρότυπα συμβόλαια που να ενσωματώνουν τεχνικές ρήτρες για νέα υλικά και καινοτομίες, διαφάνεια στην επιλογή περιβαλλοντικών στόχων και μεθοδολογιών αξιολόγησης, καθώς και αναπροσαρμογή των ασφαλιστικών προϊόντων, ώστε να καλύπτουν πιθανά ρίσκα που σχετίζονται με τεχνολογικές εφαρμογές χωρίς ιστορικό, κρίνονται απαραίτητες για την ομαλή μετάβαση του κατασκευαστικού κλάδου σε αυτή την νέα εποχή.
Σε κάθε περίπτωση, η νομική θωράκιση των έργων πρέπει να προηγείται της υλοποίησης και να μην εξαρτάται μόνο από τεχνικές βεβαιώσεις.
Τί συμβαίνει στην Ευρώπη
Παρότι το συνέδριο επικεντρώθηκε αποκλειστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολλά από τα θέματα που αναδείχθηκαν έχουν άμεσο ενδιαφέρον και για την ευρωπαϊκή αγορά, όπου η ενεργειακή απόδοση, τα νέα δομικά υλικά και η κλιματική ανθεκτικότητα προωθούνται με ταχύτατους ρυθμούς.
Η διαφορά έγκειται στο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολουθεί κανονιστική προσέγγιση με ενιαία πρότυπα (π.χ. Κανονισμός για τα Κατασκευαστικά Προϊόντα - CPR), ενώ οι ΗΠΑ στηρίζονται κυρίως σε συμβατική και ασφαλιστική ρύθμιση μέσω του κοινού δικαίου. Ωστόσο, το κενό μεταξύ καινοτομίας και νομικής ετοιμότητας είναι υπαρκτό και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, και οφείλει να συνυπολογίζεται ως παράγοντας ρίσκου σε όλες τις κατασκευές.
Πηγή: Construction Dive
