Το αρχιτεκτονικό γραφείο BIG – Bjarke Ingels Group κέρδισε τον διαγωνισμό για τον σχεδιασμό της νέας έδρας της Κρατικής Όπερας του Αμβούργου, η οποία θα στεγάζει την Κρατική Όπερα και το Μπαλέτο του Αμβούργου. Το νέο συγκρότημα θα βρίσκεται στη νότια όχθη του ποταμού Έλβα, στη χερσόνησο Baakenhöft στο HafenCity, δημιουργώντας παράλληλα νέους δημόσιους χώρους κατά μήκος της προκυμαίας.
Η νέα όπερα εντάσσεται στο εξελισσόμενο παραλιακό μέτωπο του Αμβούργου – μια πόλη όπου η κουλτούρα και η λιμενική ζωή συνδέονται εδώ και δεκαετίες, από τις αποθήκες της Speicherstadt μέχρι την Elbphilharmonie – συνεχίζοντας τον διάλογο ανάμεσα στη δημόσια αρχιτεκτονική και την επαφή της με το νερό.
Το νέο θέατρο, σχεδιασμένο από τη BIG – Bjarke Ingels Group, θα έχει επιφάνεια 45.000 m² και θα αντικαταστήσει το παλιό κτίριο της Κρατικής Όπερας στην οδό Dammtorstraße, το οποίο είχε ανεγερθεί τη δεκαετία του 1950. Οι νέες εγκαταστάσεις θα προσφέρουν έναν σύγχρονο χώρο που ανταποκρίνεται στα σημερινά ακουστικά, χωρικά και τεχνικά πρότυπα.
«Η νέα Κρατική Όπερα του Αμβούργου καταλαμβάνει ένα νησί στην καρδιά του HafenCity, ανάμεσα στα κατακόρυφα τοπόσημα Elbturm και Elbphilharmonie.
Η όπερα θα μοιάζει με ένα τοπίο ομόκεντρων αναβαθμίδων – που ακτινοβολούν σαν ηχητικά κύματα από μια κεντρική καρδιά μουσικής και απλώνονται στο λιμάνι σαν ρυτιδώσεις στην επιφάνεια της θάλασσας. Το αποτέλεσμα είναι ένα τρισδιάστατο δημόσιο πάρκο, ανοιχτό και προσβάσιμο από όλες τις πλευρές, με πανοραμικές θέες προς κάθε κατεύθυνση – προς την παλιά και τη νέα πόλη, προς το Lohse Park και το βιομηχανικό λιμάνι.
Η όπερα, σχεδιασμένη ως δημόσιο κτίριο μέσα σε πάρκο, αναπτύσσεται σε μια σειρά από αναβαθμίδες που υψώνονται από την άκρη του νερού. Από ψηλά, η στέγη σχηματίζει μια συνεχόμενη κυκλική σπείρα που ανοίγεται προς το λιμάνι. Αυτή η γλυπτή τοπογραφία προσφέρει διαδρομές που διατρέχουν κάθετα το κτίριο, από την προκυμαία έως τους υπερυψωμένους κήπους, δημιουργώντας υπαίθριους χώρους συνάντησης και έναν νέο δημόσιο σύνδεσμο ανάμεσα στην πόλη και το ποτάμι.
Οι επισκέπτες μπορούν να προσεγγίσουν την όπερα από διάφορες κατευθύνσεις με τα πόδια, ταξί ή λεωφορείο: μέσα από το πάρκο, από την προκυμαία ή απευθείας από την «Οδό της Όπερας» δίπλα στη γέφυρα Baakenhafenbrücke. Η λιθόστρωτη επιφάνεια του πάρκου συνεχίζεται στο κεντρικό φουαγέ, το οποίο λειτουργεί ως αστικό καθιστικό, όπου δύο κεντρικές ξύλινες σκάλες καθοδηγούν τους επισκέπτες μέσα στο κτίριο. Όλοι οι κύριοι όροφοι έχουν άμεση πρόσβαση σε εξωτερικές ταράτσες, οι οποίες μπορούν να μετατραπούν σε σημεία άφιξης, χώρους εκδηλώσεων και τόπους συνάντησης για καλλιτέχνες, επισκέπτες και κοινό.
Στην καρδιά του κτιρίου, η κεντρική αίθουσα συγκεντρώνει το κοινό και τους ερμηνευτές σε έναν χώρο με απαλά καμπυλωμένα θεωρεία. Ζώνες από οριζόντια στρώματα ξύλου επενδύουν το εσωτερικό, δημιουργώντας μια συνεχόμενη επιφάνεια που μεταφέρει ομοιόμορφα τον ήχο στον χώρο.
«Η κεντρική αίθουσα είναι η καρδιά του έργου – ένας χώρος με κορυφαία ακουστική και ιδανική ορατότητα προς τη σκηνή. Ομόκεντροι ξύλινοι δακτύλιοι διαμορφώνουν την αίθουσα και τα θεωρεία της, διαλύοντας τα σύνορα μεταξύ κοινού και καλλιτεχνών, μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας.»
Πίσω από την κεντρική αίθουσα, μια μικρότερη σκηνή στούντιο, αίθουσες δοκιμών και βοηθητικοί χώροι οργανώνονται με άμεση σύνδεση με τη σκηνή, επιτρέποντας την ομαλή μετάβαση των καλλιτεχνών από την πρόβα στην παράσταση και εξασφαλίζοντας αποτελεσματική ροή λειτουργιών σε όλο το κτίριο.
Διαμορφωμένο από την κίνηση του νερού, το περιβάλλον πάρκο σχεδιάστηκε από την BIG Landscape και προστατεύει από καταιγίδες μέσω κεκλιμένων αναβαθμίδων, φυτεμένων αμμοθινών και υγροτοπικών κήπων που επιβραδύνουν και απορροφούν τη ροή. Λεκάνες συλλέγουν και συγκρατούν το νερό της βροχής, δημιουργώντας βιότοπους για αμφίβια, υδρόβια φυτά και τοπικά είδη. Ο συνδυασμός παλιρροϊκών ζωνών, ανθεκτικής βλάστησης και διαπερατών επιφανειών ενισχύει τη βιοποικιλότητα και διαμορφώνει ένα ζωντανό τοπίο που προσαρμόζεται στους μεταβαλλόμενους ρυθμούς του Έλβα.
Απεικονίσεις από τον Yanis Amasri Sierra, Μαδρίτη, Ισπανία.
